Zasadniczym celem akcji ratowniczo-gaśniczej jest zlikwidowanie
pożaru oraz jak najskuteczniejsze zminimalizowanie jego negatywnych skutków. Prowadząc
jednak działania ratownicze trzeba pamiętać, że nie wolno osiągać zamierzonego
efektu za wszelką cenę, zwłaszcza za cenę życia lub zdrowia ratowników. Dlatego
ważnymi elementami wyposażenia pożarniczego są: uzbrojenie osobiste oraz odzież
ochronna i specjalna strażaków.
Obok stosownego ubrania i obuwia strażak
powinien być wyposażony w hełm strażacki, pas bojowy, toporek i zatrzaśnik. Pomijam
wyposażenie pomocnicze, które omawiane było w innych artykułach z powyższego cyklu.
Odzież ochronna
Praca w środowisku pożaru, w którym panują
nienaturalne warunki, a także specyfika pracy na powietrzu przy różnej pogodzie i
porze, wymaga odpowiedniej odzieży ochronnej. Odzież ta powinna cechować się
odpornością na działanie podwyższonych temperatur, odpornością na działanie wody.
Powinna też w pewnym zakresie chronić przed działaniem różnych substancji
chemicznych. Odzież ochronna powinna wreszcie umożliwić pracę w trudnych warunkach, a
więc nie krępować ruchów strażaka, umożliwiać pracę na wysokości i w różnych
skomplikowanych pozycjach. Powinna być też dostosowana do zmieniających się warunków
atmosferycznych, różnych temperatur, być przewiewna, lekka, a zarazem ciepła. Z uwagi
na możliwość pracy w porze nocnej, przy złej widoczności należy także zaopatrzyć
ubrania ochronne w naszywki odblaskowe. Tkanina, z której wykonuje się ubrania ochronne,
powinna spełniać również tak ważne wymagania jak: odporność na rozervvanie i dobra
wchłanialność potu. Ważne jest, aby odzież ochronna nie zmieniała swoich
właściwości po wielokrotnym praniu.
Niestety, ubraniem najczęściej stosowanym
dotychczas przez OSP jest ubranie polowe (moro), składające się z kurtki (z podpinką
lub bez) oraz spodni. Piszę "niestety", gdyż nie spełnia ono większości
ważnych wymagań.
Najnowsze ubrania ochronne, spełniające określone
warunki to ubrania z Nomexu. Składają się z kurtki z podpinką i spodni. Kurtka
wykonana jest z materiału niepalnego z izolacją termiczną z wlókien oramidowych i
niepalnej podszewki. Oznakowane jest przy tym niepalną taśmą odblaskową. Ubrania te
są lekkie i nieprzemakalne.
Uzupełnieniem odzieży ochronnej są rękawice. Mają
one chronić ręce strażaków przed urazami mechanicznymi, działaniem wysokiej
temperatury, substancji chemicznych (zasady, kwasy) itp. Do ochrony rąk stosowane są
różne rodzaje rękawic (najczęściej pięciopalcowych) wykonanych z różnych
materiałów. Wskazane jest, aby w skrytkach pojazdów pożarniczych znajdowały się
różne rodzaje rękawic, co umożliwi dopasowywanie ich do różnej specyfiki działań
ratowniczych.
Do odziery ochronnej zalicza się także obuwie.
Podobnie jak rękawice, buty także zabezpieczają strażaka przed urazami mechanicznymi,
działaniem niskich i wysokich temperatur, przed działaniem prądu elektrycznego, wody i
wilgoci. Obuwie ochronne powinno charakteryzować się grubą podeszwą z protektorem o
właściwościach
przeciwpoślizgowych, olejoodpornych i antyelektrostatycznych. W podeszwie powinna być
wmontowana metalowa wkładka zabezpieczająca przed urazami mechanicznymi.
Obok odzieży ochronnej przy niektórych
skomplikowanych działaniach używa się ubrań specjalnych: żaroodpornych i
gazoszczelnych.
Ubrania żaroodporne
Zadaniem ubrań żaroodpornych jest ochrona
organizmu człowieka przed promieniowaniem cieplnym. Wykonuje się je z kilkuwarstwowej
tkaniny niepalnej (powlekanej folią aluminiową) w dwóch typach: średnie i ciężkie.
Częściej stosowane są ubrania ciężkie. Są to jednoczęściowe kombinezony z
kapturem. Nogawki kombinezonu zakończone są butami z podeszwą ze skóry. Z tyłu
ubrania znajduje się komora umożliwiająca umieszczenia aparatu oddechowego. W kapturze
na wysokości oczu wmontowana jest żaroodporna szyba panoramiczna.
Ubrania gazoszczelne
Ubrania gazoszczelne odgradzają organizm
człowieka od skażonego środowiska. Są one użyteczne podczas działań w atmosferze
szkodliwych gazów i cieczy. Praca w ubraniu gazoszczelnym wymaga użycia aparatu
oddechowego z własnym zapasem powietrza. Najczęściej stosowanym surowcem do produkcji
ubrań jest kauczuk butylowy. Tworzy on powlokę właściwą pokrywaną dodatkowo warstwą
kauczuku fluorytowego. Zaletą kauczuku, obok szczelności,jest duża odporność na
dzialanie żrące substancji chemicznych. Aby spełniać wymagania szczelności, ubrania
muszą mieć gazoszczelne szwy, suwak, buty ochronne i rękawice.
Hełm strażacki
Hełm służy do zabezpieczenia glowy strażaka
przed uderzeniami. Ma zabezpieczać także przed spadającymi przedmiotami i płonącymi
elementami konstrukcji budynków. Dlatego też powinien być w sposób prawidłowy
osadzony i zamocowany na głowie oraz spełniać odpowiednie wymagania techniczne.
Najczęściej stosowanymi obecnie hełmami są: hełm strażacki PH-4 i unowocześniony
PH-5/Z-94. Hełm PH-5/Z-94 wykonany jest z odpornego na uderzenia i wysoką temperaturę
laminatu poliestrowo-szklanego. Zewnętrzna powierzchnia skorupy pokryta jest lakierem
odpornym na temperaturę 150°C. Wnętrze wyłożone jest dzianiną stanowiącą warstwę
izolacyjną. Dla zapewnienia pewnego osadzenia hełmu na głowie stosowany jest wkład
nośny umożliwiający regulację wysokości oraz obwodu głowy. Hełm wyposażony jest w
uchylną osłonę twarzy z daszkiem, do którego można zamontować uchwyt latarki
górniczej. Każdy halm wyposażony
jest w przypinaną osłonę karku.
Pas strażacki
Pas strażacki wraz z zatrzaśnikiem służy
głównie do zabezpieczenia się podczas wykonywania trudnych czynności w trakcie
działań ratowniczo-gaśniczych. Przydatny jest szczególnie podczas dzialań na
drabinie. Wykorzystywany jest także do zamocowania pochewki toporka i podpinki. Pas
wykonywany jest z taśmy parcianej, w części zapinkowej obszy tej skórą. W celu
zwiększenia wytrzymałości na rozerwanie pasek zapinkowy i kólko zatrzaśnika
zamocowane są w obejmie z blachy stalowej.
Toporek strażacki (topór lekki). Służy przede wszystkim do
pokonywania mniejszych przeszkód, torowania sobie drogi. Może być także wykorzystywany
do czynności burzących, a także do zabezpieczenia się np. na dachu budynku. Obuch
topora wykonywany jest ze stali węglowej o stosunkowo dużej trwałości.
Zatrzaśnik
Jest elementem pasa strażackiego. Służy
przede wszystkim do zabezpieczenia się podczas pracy na wysokości. Ratownik może
przypiąć się zatrzaśnikiem do szczebla drabiny. Zatrzaśnik może także służyć do
celów ratowniczych przy użyciu linek ratowniczych. Wykonany jest z odpowiednio
uformowanego stalowego pręta i wyposażony w zamek sprężynowy. Maksymalne obciążenie
zatrzaśnika wynosi ok. 1200 kg.
Sprzęt ochrony dróg
oddechowych
Sprzętem
ochrony dróg oddechowych stosowanym w pożarnictwie są aparaty ze sprężonym
powietrzem. Ich zadaniem jest całkowite odizolowanie układu oddechowego ratownika od
dostępu gazów, par i pyłów występujących w środowisku działań ratowniczych.
Praktycznie każdy aparat składa się z następujących części:
- noszak łączący części aparatu, - pasy nośne, - łącznik trójdrożny służący
do połączenia butli z powietrzem, reduktora i manometru kontrolnego (w nowszych
rozwiązaniach zastępuje go reduktor pierwszego stopnia), - manometr służący do
mierzenia ciśnienia w butlach, - reduktor ciśnienia,
- sygnalizator rezerwy powietrza, - reduktor drugiego stopnia, - przewód średniego
ciśnienia.
Do użytkowania przez OSP zaleca się aparaty
powietrzne nadciśnieniowe. Mają one wyższe ciśnienie w butlach (ok. 30 Mpa) oraz w
miejscy przycisku dodawczego przycisk pierwszego oddechu. Zmiany te powodują, że we
wnętrzu maski ciśnienie nigdy nie spada poniżej wysokości ciśnienia atmosferycznego.
Ten stan sprawia, że nawet w razie nieszczelności maski do jej wnętrza nie przedostaną
się z zewnątrz substancje toksyczne. Aparaty nadciśnieniowe są zatem dla OSP znacznie
bezpieczniejsze, zwłaszcza że dopasowanie masek dla wszystkich członków pododdziału
bojowego byłoby prawdopodobnie prawie niemożliwe. |