Plan lekcji
      Dziennik
   Zastępstwa
images/n1.png

RODZAJE INTELIGENCJI

Czym jest inteligencja? W pierwszej chwili przychodzą nam na myśl zdolności językowe (np.bogaty zasób słów) lub zdolności do myślenia  matematycznego i logicznego. Howard Gardner z Uniwersytetu w Harwardzie ogłosił swego czasu, że każdy człowiek jest inteligentny i każdy posiada swój własny profil inteligencji, określił też różne rodzaje inteligencji.   

Dawniej uważano, że inteligencja jest czymś stałym, czymś w rodzaju silnika o określonej pojemności, z którym się rodzimy i którego nigdy nie zmieniamy. Moc tego motoru umysłowego mierzono za pomocą testów i określano jako IQ (ang. Intelligence Quotient - iloraz inteligencji). IQ to pewna określona dla danego człowieka liczba (100 dla przeciętnej inteligencji) ponad 100 dla ponadprzeciętnej , mniej niż 100 dla poniżej przeciętnej), która uzyskuje się dzieląc „wiek rozwojowy” dziecka (zdefiniowany na podstawie wyników testu) przez jego wiek kalendarzowy.   Problem polega na tym, że nie ma na świecie takiego testu , który mógłby w pełni ujawnić wszystkie uzdolnienia i talenty. Każde dziecko jest inne i wyjątkowe, każde promienieje blaskiem własnej indywidualności. O ile potencjał dziecka jest nieograniczony, o tyle testy mają ograniczoną możliwość zgłębienia tego potencjału.    Tak naprawdę IQ określa tylko to, jak daleko zaszedł rozwój wybranych postaci czy przejawów inteligencji(głównie językowej i matematycznej).Dzisiajwiadomo już, że osoby o wyższym IQ w ostatecznym rozrachunku nie zawszebywają bogatsze albo szczęśliwsze. Wysoki iloraz inteligencji nie stanowi gwarancji sukcesu czy osiągnięć na wybranej drodze kariery. Równie ważną rolę (a czasem i ważniejszą) odgrywa osobowość, indywidualny poziom kreatywności i oddziaływanie środowiska.    Nie wiem, czy zdajecie sobie sprawę, że Einstein i Edison z całą pewnościąuzyskaliby mierne wyniki w testach na inteligencję ,ponieważ obaj myśleli wolno i nie umieli należycie wyartykułować swych myśli. Einstein zresztą niezdał egzaminów wstępnych na studia. Żadne testy i egzaminy nie są w stanie bowiem uchwycić tego, co posiadał ten uznany geniusz twórczej wyobraźni.   Płynie z tego dość ważny wniosek-należałoby nabrać sporego dystansu do wszelkiego rodzaju testów. Nasze dzieci żyją w świecie, gdzie ludzie są nagminnie sprawdzani przez różnego rodzaju formularze, które roszczą sobie prawo do orzekania o ich inteligencji czy umiejętnościach. Jeżeli dziecko ograniczy się do nauki, jak rozwiązywać testy i pozwoli, by inni oceniali jego możliwości na podstawie wyników ,to odda swoje uzdolnienia ,dary i umiejętności w cudze ręce.Dziecko powinno samo na swój własny użytek poznać swoje własne atuty i uzdolnienia i z naszą pomocą zająć się ich umacnianiem i rozwijaniem.   IQ, który przez wiele lat był jedynym miernikiem zdolności, został w ostatnich badaniach naukowych zakwestionowany jako zbyt ograniczony, by ogarnąć ca-łą rozmaitość wybitnych uzdolnień i talentów. Każdy ma inny styl uczenia się ikażdy ma w innym stopniu rozwinięte poszczególne inteligencje. Zgodnie z   uznaną teorią o inteligencjach wielorakich profesora Howarda Gardnera ,jest wiele wrodzonych umiejętności i zdolności, które ludzie wykorzystują do poz-nania, zrozumienia i kształtowania ich świata. Innymi słowy –jest wiele różnychrodzajów inteligencji. Dwa typy inteligencji są wysoko cenione w tradycyjnej edukacji. Jeden z nich to inteligencja językowa-jest to nasza umiejętność czyta-nia, pisania i porozumiewania się za pomocą słów. Drugi typ to inteligencja lo-liczna lub matematyczna-nasza umiejętność rozumowania oraz liczenia.   Większość tradycyjnych testów na inteligencję bierze pod uwagę te dwie dzie-    dziny, a szkolnictwo na całym świecie w przeważającej mierze skupia się na kształceniu w umiejętnościach z ich zakresu. Według Gardnera daje to wypa- czone i ograniczone pojęcie o naszych potencjalnych możliwościach uczenia się.Te umiejętności pomagają dzieciom  w sprostaniu obowiązkom szkolnym, jednak nie zawsze są one najlepszymi wyznacznikami prawdziwego talentu.   W tej chwili we współczesnej literaturze psychologicznej, wymienia się nastę-pujące rodzaje inteligencji:     

1.Inteligencja językowa-umiejętność ta jest w wysokim stopniu rozwinięta u pisarzy, poetów i mówców. Wyraża się ona m.in. w bogatym słownictwie, w umiejętności budowania pięknych wypowiedzi i snuciu interesujących opowieś-ci. Osoby o tym typie inteligencji to dziennikarze, lingwiści, tłumacze, pisarze, prawnicy, nauczyciele, sprzedawcy, politycy. To osoby z zamiłowaniem oddające się łamigłówkom językowym, n.p. grze w scrabble. Jeśli dziecko lubi opowiadać historie, a także ich słuchać najprawdopodobniej ma dobrze rozwiniętą inteligencję językową. Na wiele sposobów można pomóc dziecku rozwinąć inteligencję językową-rozwijają ją żarty, zgadywanki, krzyżówki i gry słowne, a także czytanie.    

2.Inteligencja logiczno-matematyczna-najlepiej rozwinięta jest u naukow-ców, matematyków, prawników i sędziów. Ale może się też przejawiać w zamiłowaniu do literatury detektywistycznej, rozwiązywaniu testów, gier umys-łowych, szachów oraz …wypełniania PIT-ów. Ludzie obdarzeni tą inteligencjąlubią porządek i denerwują się gdy przebywają z osobami niezorganizowanymi.Dokładnie wykonują precyzyjne instrukcje, zbierają informacje, by rozwiązy- wać problemy .Często potrafią dokonać szybkich kalkulacji w pamięci. Lubią gry i zagadki prowokujące do myślenia. Mają umiejętność logicznego myślenia,szeregowania, dostrzegania przyczyn i skutków, tworzenia hipotez, dostrzegania wzorów. Mają racjonalne spojrzenie na życie.  

3.Inteligencja muzyczna-to uczenie się przez słuchanie, świadomość różnorodności dźwięków, umiejętność ich rozpoznawania, odtwarzania i wykorzystywania w kompozycjach. Jest ona domeną osób, które odznaczają się niezwyczajną wrażliwością na dźwięki i ich konstelacje. Słyszą więcej  i poprzez dźwięki wyrażają swój obraz świata. Inteligencja muzyczna cechujewybitnych kompozytorów, śpiewaków, dyrygentów, producentów muzycznych, konserwatorów sprzętu muzycznego recenzentów ważnych wydarzeń muzycz- nych. A także imitatorów dźwięków, fanów muzyki klasycznej i nie tylko, kole-kcjonerów płyt oraz wszystkich ludzi z potrzebami posiadania wysokiej klasy sprzętu hi-fi, wrażliwym uchem na hałasy, trzaski i brzmienie świata.   

 4.Inteligencja przestrzenno-wizualna-to ten rodzaj zdolności, którą wyko-rzystują architekci, rzeźbiarze, malarze, nawigatorzy, piloci, czy nawet pracow-nicy firmy transportowej, którzy muszą sprawnie załadować meble na ciężarów-kę podczas przeprowadzki. Jest to uczenie się przez patrzenie, świadomość kształtów, umiejętność zagospodarowania przestrzeni. Cechuje ona ludzi, którzyz łatwością poruszają się w przestrzeni relacji trójwymiarowych wobec wobec obiektów praktycznych lub teoretycznych. Są elastyczni, inwazyjni i otwarci na nowe sytuacje. Ta inteligencja wybija się znacząco u konstruktorów projektant- tów, fizyków, strategów, ale też krawcowych, uzdolnionych „przestawiaczy”mebli w domu i samodzielnych dekoratorów wnętrz. Wiele umiejętności zali-czanych do inteligencji przestrzennej jest ciągle niedocenianych; także w szkołach umiejętności te uznawane są za mniej ważne od innych. Jeśli rodzice,nauczyciele nie zareagują w porę, dzieci obdarzone wyjątkową inteligencją wizualno-przestrzenną, które jednocześnie nie mają dobrze rozwiniętej inteli-gencji werbalnej i matematycznej ,mogą odnosić wrażenie porażki. Należywspierać rozwój inteligencji wizualno-przestrzennej dziecka na wszelkie możliwe sposoby, a przyniesie to korzyści dzieciom i rodzicom. Warto mieć pod ręka materiały do prac plastycznych, można zapisać dziecko na zajęcia plastycz-ne lub wspólnie z dzieckiem sklejać modele lub układać układanki .Doskonałą zabawę umożliwiają klocki Lego. Należy pozwalać dzieciom czytać mapy i pilotować w czasie jazdy samochodem.  

5. Inteligencja ruchowa-zwana też kinestetyczną, jest charakterystyczna dla osób mających zamiłowanie do ruchu. Odznaczają się one niezwykłym poczuciem równowagi, harmonią ruchów oraz precyzją w wyrażaniu swoim ciałem różnych stanów psychicznych(wysoka umiejętność ekspresji. Inteligen-cja kinestetyczna „wypełnia” świat tancerzy, aktorów, sportowców, rzeźbiarzy,chirurgów, mechaników. Prawdopodobnie najgorzej rozumianą inteligencją jestinteligencja ruchowa. Dzieci  nią obdarzone mają problemy z usiedzeniem w miejscu i wolą poznawać nowe rzeczy, dotykając ich. Pojawia się problem, gdy takie dzieci znajdują się w zamkniętym otoczeniu (n.p. w klasie szkolnej), gdzieoczekuje się od nich skupienia i ciszy. Inteligencja ruchowa często nie jest postrzegana jako dar, lecz jest błędnie interpretowana jako zaburzenia uczenia lub nawet jako choroba. Czasem nawet u takich dzieci rozpoznaje się ADHD i przepisuje im środki farmakologiczne. Trzeba jednak pamiętać, że inteligencjaruchowa nie jest zjawiskiem negatywnym. Zalecane jest zachęcanie dziecka douprawiania sportu, do przystąpienia do grupy teatralnej, wykonywania modeli itp. Można także pomóc dziecku w zastosowaniu jego zdolności ruchowych w bardziej tradycyjnych procesach poznawania wiedzy. Jeśli dziecko ma nauczyć się na przykład stolic poszczególnych państw, może narysować kredą mapę na chodniku, napisać wszystkie stolice i „jeździć” od jednej stolicy do kolejnej. Dziecko może też ułożyć mapę z układanki, albo wykorzystać swoje ciało jako mapę i w poszczególnych miejscach ciała umieszczać odpowiednie stolice 

6.Inteligencja interpersonalna-jest właściwa ludziom wrażliwym na relacje międzyludzkie. Cechuje ich wysoka empatia nadzwyczajne zainteresowanie irozumienie innych, nastawienie usługowe, wspieranie różnorodności. Obdarzenisą cechami liderów-potrafią uczyć i naturalnie wpływać na innych, łagodzić konflikty, tworzą więzi, współpracują. Inteligencja interpersonalna jest właściwa wybitnym liderom politycznym, społecznym i religijnym, pedagogom, psycho- logom, lekarzom, pracownikom socjalnym rehabilitantom, pielęgniarkom i age-ntom ubezpieczeniowym. Na co dzień przejawia się w zainteresowaniu kontak-tami z różnymi ludźmi, posiadaniu dużej liczby znajomych i przyjaciół, uznaniu przez otoczenie za osobę bezpośrednią, komunikatywną, obdarzoną zaufaniem.Często są obdarzeni talentem Pigmaliona-znakomicie wspierają innych w roz-woju .Elementy inteligencji personalnej wykorzystujemy prawie we wszystkich naszych poczynaniach .Istnieje możliwość wspomagania rozwoju tej inteligen-cji poprzez n.p. umożliwienie dzieciom zabaw w większym gronie i zaleca także, by dzieci uczyły siebie nawzajem.   7.Inteligencja intrapersonalna-zwana duchową jest właściwa osobomobdarzonym tzw. życiem wewnętrznym. Cechuje ich samoświadomość, zdol-ność do rozpoznawania własnych emocji, wartości przy zachowaniu dystansu do siebie .Inteligencja ta dominuje u filozofów, psychoterapeutów, pisarzy, kompozytorów, poetów. Cechuje osoby zainteresowane osobistym rozwojem,doskonaleniem dyspozycji psychicznych poprzez lektury, medytacje, udział w treningach. Ten rodzaj inteligencji wiąże się u niektórych ludzi z wielką intuicją.Pozwala to im sięgnąć do ogromnych zasobów informacji przechowywanych w naszej podświadomości. Inteligencja inter- i intrapersonalna są często łączone i nazywane inteligencją emocjonalną. 

8.Inteligencja przyrodnicza-charakteryzuje ludzi, którzy przejawiają istotnezainteresowanie naturalnym otoczeniem człowieka. Pasjonuje ich świat przyro-dy ochrona i obrona żyjących istot. Uwielbiają podróże, interesuje ich życie zgodne z naturalnym rytmem przyrody i świata. To podróżnicy, ekolodzy, przedstawiciele nauk biologicznych i geograficznych, weterynarze. W innych wymiarach przejawia się to w zamiłowaniu do zdrowego stylu życia, zdrowejwody, żywności, kolekcjonowaniu różnych diet, książek kucharskich, miłościądo zwierząt.  

9,Inteligencja naukowa-to zdobywanie wiedzy o świecie, ciekawość, by dowiedzieć się więcej, wykorzystywanie eksperymentów eksperymentów w celu zbadania reguł rządzących wszechświatem.   10.Inteligencja filozoficzna-to myślenie i zadawanie pytań dotyczących sensu życia, umiejętność myślenia na poziomie abstrakcyjnym.   

11.Inteligencja moralna-to umiejętność dostosowania się do zasad społecznych i religijnych, poczucie sprawiedliwości, kierowanie się etyką.  

12.Inteligencja finansowa-to umiejętność dysponowania własnymi środkami pieniężnymi i ich pomnażania, rozumienie zasady obiegu pieniądza w społe- czeństwie.   Dobra wiadomość to taka, że każdy z nas posiada wiele typów inteligencji, przejawiających się na różne sposoby. Co ciekawe, sekcje i badania wykazały,że każda z tych inteligencji czy zdolności ma swój ośrodek w odrębnej partii mózgu. Dlatego właśnie udar mózgu może upośledzić zdolność chodzenia albo mówienia w zależności od tego, która partia mózgu została uszkodzona.   Tak naprawdę to nie jest ważne, czy wszystkich rodzajów inteligencji jest osiem, dziesięć, dwanaście, czy jeszcze więcej. Ważne jest to, że w każdym z nas tkwi olbrzymi potencjał. Jeśli Ty, już jako dorosły człowiek, robisz to, co lubisz, w czym jesteś dobry i świetnie się realizujesz, to znaczy, że odkryłeśw sobie te aspekty inteligencji, które posiadasz i doskonale je wykorzystujesz wykorzystujesz w praktyce.    Choć prawdą jest, że każda ludzka istota ludzka przychodzi na świat z różnorodnymi i złożonymi możliwościami mentalnymi, to jednak powinniśmy pamiętać, że wszystkie talenty, jakiekolwiek by one nie były, muszą zostać rozbudzone, aby mogły się dalej rozwijać. To właśnie otoczenie-rodzina przed-szkole, szkoła-wyzwala tkwiące w dziecku umiejętności (intelekt, kreatywność,talenty) i wspiera je albo niestety robi  niewiele w tym zakresie. Im silniej  sty-mulowane są potrzeby dziecka, tym silniej ono reaguje. Współdziałanie jego „ja” z otaczającym go środowiskiem sprawia, że wzrasta w nim odwaga podej- mowania ryzyka, motywacja, by się angażować i dzięki wytrwałości coś osiągnąć. W sprzyjającym mu środowisku ma możliwości stawania w obliczu wielu wyzwań i podejmowania różnych prób i wysiłków. Wspierające środowi- sko nagradza jego wysiłki i zachęca do nowych zadań, będąc tym samym prawdziwym katalizatorem jego rozwoju.   Niestety otoczenie dziecka nie zawsze oferuje mu pomoc. Niektórym maluchom wmawia się, że są niemądre, niewiele potrafią, że są niegrzeczne i sprawiają same kłopoty. Wystarczy, przechodząc przez miasto lub stojąc na przystanku, przysłuchać się niektórym rozmowom między rodzicem a dziec-kiem (o ile krzyki i gderanie mamy czy taty można nazwać rozmową…).Takie rzucone bezmyślnie stwierdzenia działają jak samospełniająca się przepowiednia, a każda późniejsza porażka zdaje się je tylko potwierdzać.   Zamiast wyszukiwać u dzieci wad, przykładów głupoty czy niezdarności, skupmy się raczej na docenieniu zalet, dostrzeżeniu indywidualnych uzdolnień uzdolnień i talentów. Nauczmy je świadomie wykorzystywać swój potencjał umysłowy i efektywnie posługiwać się swoją umysłową energią. Niech dziecko wie, że ma wiele mocnych stron, a i te słabsze mogą zostać rozwinięte-bez względu na to, z jakim bagażem genetycznym się urodziło.   Chcąc zaobserwować różnice w podejściu do rozwiązania problemu, wystarczy przeprowadzić ćwiczenie dając każdemu następujące zadanie do rozwiązania:Mężczyzna i kobieta spacerują ulicą Długość kroku kobiety wynosi 2/3 kroku mężczyzny. Rozpoczęli spacer stojąc w tym samym miejscu i ruszyli oboje z lewej nogi. Po ilu krokach ich lewe stopy znów dotkną ziemi w tym samym czasie?    Szukając odpowiedzi jedni będą rysowali schematy, linie, inni przeprowadzą działania matematyczne, jeszcze inni zamkną oczy i użyją wyobraźni. Część osób dobierze się w pary i na drodze doświadczenia znajdzie odpowiedź, będą też tacy, którzy rozpoczną od dyskusji z innymi. Doświadczenie to pokazuje, żeCzłowiek w naturalny sposób posługuje się preferowanym przez umysł rodzajem inteligencji. Nie oznacza to, że osoba o inteligencji muzycznej nie bę-dzie posługiwała się żadną inną inteligencją. Większość wymienionych przez Gardnera odmian inteligencji będzie pracowała równolegle w sposób zharmonizowany pod kierunkiem dominującej.   Różni ludzie posiadają różne inteligencje lub ich różne kombinacje-i to właśnie one decydują o sposobie przyswajania wiedzy. Gdy przyjrzymy się dzieciom oraz dorosłym, zobaczymy, że przez całe życie wszystkim towarzyszy proces zdobywania wiedzy, w którym odbijają się mocne strony i słabości poszczególnych osób. Będziemy mogli się lepiej uczyć, jeśli poznamy i wykorzystamy różnice w podejściu poszczególnych osób do uczenia się. Naukastaje się bardziej skuteczna, gdy można połączyć różne metody nauki w taki sposób, by w procesie uczenia wykorzystywać wiele rodzajów inteligencji.     

     Na podstawie dostępnych zasobów internetowych pod hasłem „rodzaje inteligencji”

zebrała i opracowała:

                                                        Lucyna Próchniak

Licznik odwiedzin

2590572
DzisiajDzisiaj1070
WczorajWczoraj1553
W tym tygodniuW tym tygodniu5374
W tym miesiącuW tym miesiącu35391
RazemRazem2590572
Zalogowani 0

Deklaracja dostępności.

deklaracja dostepnosci

logo png