OTWP    MATERIAŁY SZKOLENIOWE

DZIAŁANIA POŁĄCZONE
    W działaniach gaśniczych straży pożarnych wyróżniamy dwie podstawowe formy: natarcie i obronę. Formy te dla każdego uczestniczącego w akcjach strażaka są w zasadzie oczywiste. Definiując je powiemy, że:
   Natarcie - to podstawowa forma walki z pożarem polegająca na bezpośrednim zwalczaniu ogniska pożaru, zmierzająca do całkowitego przerwania procesu spalania.
   Obrona - to forma działania taktycznego polegająca na oddziaływaniu określonymi środkami na obiekty zagrożone pożarem.
   W różnorodnych sytuacjach pożarowych sposoby prowadzenia natarcia i obrony będą jednak różnorodne, a w wielu sytuacjach będą się przenikać i łączyć. Kiedy szybkość rozprzestrzeniania się pożaru jest bardzo duża i jednocześnie występuje znaczna intensywność procesu spalania, a sity i środki straży pożarnych nie są liczne, powinny być podejmowane działania połączone. Decyzja o łączeniu natarcia i obrony dyktowana jest przede wszystkim potrzebą kierowania na źródła ognia dużych ilości środków gaśniczych. Rozdzielanie sit na dwie formy walki niezależne od siebie mogłoby powodować przerwy w skutecznym operowaniu prądami w natarciu.
    Chcąc bliżej określić tę złożoną formę walki z ogniem możemy powiedzieć, że:
Działania połączone to forma działań łączących natarcie z obroną, mająca na celu zmniejszenie szybkości rozprzestrzeniania się pożaru i obronę obiektów położonych bezpośrednio przy froncie pożaru. O ile stosowanie podstawowych metod walki jest dla doświadczonych strażaków stosunkowo proste, o tyle konieczność połączenia ich jest znacznie trudniejsza i wymaga wyjątkowo dobrej organizacji pracy stanowisk gaśniczych. Dobra organizacja pracy musi zapewniać ścisłe współdziałanie stanowisk i umożliwiać obserwowanie skraju terenu pożaru przez wszystkich ratowników operujących prądami gaśniczymi. Przy działaniach połączonych niezbędne jest też prowadzenie ciągłego rozpoznania sytuacji pożarowej, w tym przede wszystkim na froncie pożaru. Jeżeli - co wynika z założenia - zadania te wykonujemy niewielkimi sitami i środkami, musimy zdawać sobie sprawę, jak trudna i odpowiedzialna może być to praca. Przy pełnej koncentracji musimy pamiętać, aby tłumić rozwijające się płomienie, obniżać temperaturę płonącego materiału, a tym samym przedłużać czas niezbędny do ponownego ich wzrostu, prowadzić ochładzanie materiałów przylegających do strefy spalania w taki sposób, aby nie pozwolić na ogrzanie się ich do temperatury zapłonu czy zapalenia, blokować za pomocą prądów gaśniczych wszelkie otwory, przez które może przedostać się ogień do sąsiednich pomieszczeń.
    Celem prowadzenia działań połączonych nie musi być ugaszenie pożaru. Możemy założyć sobie jedynie (przy braku odpowiednich sił), że pożar zatrzymamy w jego rozwoju do czasu przybycia dodatkowych zastępów straży pożarnych. W takiej sytuacji powinna być osiągnięta pełna zdolność do udzielania sobie wzajemnej pomocy zarówno ze strony prądowników, jak też strażaków wykonujących inne czynności. Gotowość do udzielania sobie wzajemnej pomocy musi być zapewniona bez względu na rozwój wypadków.
    Aby móc w dowolnej chwili wypełnić te założenia, trzeba wiedzieć, że gaszenie pożaru jest działaniem dynamicznym, wymagającym szybkiego przemieszczania się stanowisk gaśniczych, określanego pojęciem manewrowania. Mówiąc o manewrowaniu warto wiedzieć, że:
Manewr - to każda zmiana kierunku i celu działania prądu gaśniczego zmierzająca do zwiększenia efektu gaśniczego na kierunku działania danego prądu. Każdy manewr jest efektem zamiaru taktycznego dowódcy lub rodzącej się nowej sytuacji. Wykonanie zaś manewru ma dostosowywać działanie do występującej w danej chwili sytuacji pożarowej. Prawidłowe wykonywanie zadań będzie ułatwione przy ustawieniu stanowisk w odpowiednim ugrupowaniu bojowym i przy zastosowaniu właściwego szyku bojowego.
    Jak podaje definicja: ugrupowanie bojowe to ustawienie sit i środków do wykonania działania bojowego. W ugrupowaniach natomiast wyróżnia się następujące szyki bojowe:
. szereg stanowisk gaśniczych,
. wystąp w lewo (w prawo),
. kątem w przód (w tyt),
. piętrowy.
   Szereg stanowisk gaśniczych może być frontalny, oskrzydlający lub okrążający, Tworzy się go wzdłuż płaszczyzny lub jej części objętej pożarem. Tworzenie szeregu powinno rozpoczynać się od strony rozwoju pożaru. Wystąp w lewo (w prawo) jest szykiem skutecznym przy intensywnie rozwijającym się pożarze. Stanowiska w tym ustawieniu zajmują linię skośną do kierunku przemieszczania się ich. Głównym zadaniem "występu w lewo" jest zbijanie płomieni i torowanie drogi dla stanowisk dogaszających. Szyk "kątem w przód (w tył)" ma za zadanie ustawienie stanowisk bojowych w taki sposób, aby najdalej wysunięte do przodu torowały drogę pozostałym.
    Szyk "piętrowy" polega na ustawieniu stanowisk bojowych na różnych poziomach. Na przykład na ziemi i na drabinach przystawnych lub wolno stojących. Część szyków, a szczególnie "wystąp w lewo (w prawo)" i "kątem w przód (w tył)" wymaga tworzenia ruchowych stanowisk gaśniczych, ponieważ praca w tych szykach musi być często dynamiczna i polegająca na zmianach miejsc pracy prądowników.
    Działania połączone mogą dotyczyć zarówno działań zewnętrznych, jak i wewnętrznych. Dlatego też wskazane jest krótkie scharakteryzowanie tych dwóch rodzajów działań.
    Działania zewnętrzne występują głównie przy silnie rozwiniętych pożarach, zwłaszcza tych, gdzie szybkie dotarcie do ogniska pożaru jest niemożliwe. Mogą to być też działania wymuszone, których celem będzie otwarcie drogi dla utworzenia stanowisk wewnętrznych, bądź wsparcia działań wewnętrznych poprzez poprawę ich warunków pracy (na przykład poprzez osłabienie promieniowania cieplnego, zbijanie płomieni, oddymianie pomieszczeń). Działania zewnętrzne prowadzone są także wówczas, gdy wejście do obiektu jest niemożliwe ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia ratowników. Forma ta jest też charakterystyczna dla pożarów dużych (nawet przestrzennych), na przykład przy gaszeniu lasów, zbóż na polach itp.
    Działania wewnętrzne występują wówczas, kiedy akcja ratowniczo-gaśnicza jest prowadzona wewnątrz obiektu. Gaszenie w takim przypadku polega na odnajdowaniu ognisk pożaru i działaniu środkami gaśniczymi bezpośrednio na nie. Tego typu akcja eliminuje kierowanie strumieni (na przykład wody) w dym lub w płomień, a umożliwia działanie środkiem gaśniczym na płonący w konkretnym miejscu materiał palny. Zapewnia to wówczas wysoką skuteczność gaśniczą. Działania wewnętrzne wymagają jednak dobrego przygotowania prądowników, którzy będą potrafili wykorzystać sprzęt i środki gaśnicze do racjonalnego gaszenia nie powodując niepotrzebnych strat środków gaśniczych i nie powodując (poprzez zalewanie obiektu) większych strat wtórnych.

STEFAN TODORSKI

[wstecz]