|
Gaszenie
pożarów to wiele skomplikowanych czynności zależnych od rozwoju sytuacji. Można
powiedzieć, że zawsze przebiega inaczej, bo nie ma dwóch identycznych zdarzeń, dwóch
pożarów, które rozwijałyby się w taki sam sposób. Niemniej, w celu przygotowania
się do skutecznych działań gaśniczych wykorzystujemy pewne podobieństwa, powtarzalne
zjawiska i konstruujemy formy, które pozwalają nam osiągnąć umiejętności
umożliwiające pokonanie zagrożenia. W walce z pożarami wyróżniamy dwie podstawowe
formy: natarcie i obronę.
Natarcie
Jest to główna metoda walki z pożarem,
która polega na bezpośrednim działaniu na ogniska pożaru środkami gaśniczymi. W
metodzie tej chodzi o przerwanie procesu palenia. Skuteczność natarcia, a więc
szybkość przerwania procesu palenia zależy od wielu czynników:
- właściwego doboru środków gaśniczych,
- umiejętności wprowadzenia środków gaśniczych do środowiska pożaru,
- zastosowania sprzętu gaśniczego o wlaściwych parametrach takich jak: wydajność,
ciśnienie, zasięg, w przypadku piany gaśniczej - liczba spienienia,
- zapewnienia ciągłości podawania środka gaśniczego.
Natarcie może być prowadzone w różny
sposób. Generalnie rozróżniamy natarcie: zewnętrzne i wewnętrzne.
Natarcie zewnętrzne prowadzimy podczas
gaszenia pożarów silnie rozwiniętych. Wszędzie tam, gdzie działanie wewnątrz obiektu
jest już niemożliwe. Mamy z nim do czynienia najczęściej podczas pożarów budynków
inwentarskich i stodół.
Natarcie wewnętrzne stosowane jest wszędzie
tam, gdzie możliwe jest operowanie prądami gaśniczymi wewnątrz pomieszczeń.
Najczęściej czynimy to w murowanych budynkach mieszkalnych, piwnicach itp. Prowadzenie
natarcia wewnętrznego wymaga znacznie lepszego przygotowania prądowników, o czym
pisałem w poprzednich artykułach tego cyklu.
Natarcie ze względu na rozmieszczenie stanowisk
gaśniczych dzieli się także na: frontalne, oskrzydlające i okrążające.
Natarcie frontalne (zwane także czoło wym)
polega na skierowaniu prądów gaśniczych na front (czoło) pożaru. Ma ono na celu
ograniczenie rozprzestrzeniania się pożaru na jego froncie, wzdłuż osi rozwoju
pożaru. W tym przypadku siły i środki nie mogą być przegrupowywane i kierowane do
innych zadań.
Natarcie oskrzydlające stosuje się, gdy
występują trudności z prowadzeniem natarcia frontalnego. Zajmuje się wówczas pozycje
po jednej stronie czoła (natarcie jednostronne) lub po obydwu stronach czoła pożaru
(natarcie dwustronne). Jego zadaniem jest zawężenie czoła pożaru.
Natarcie okrążające jest najbardziej skuteczną formą działań gaśniczych. Polega na
prowadzeniu akcji gaśniczej na całym obwodzie pożaru. Przy natarciu okrążającym
wymagane jest jednak posiadanie wystarczającej ilości sił i środków.
Obrona
Jest to druga metoda działań taktycznych
polegająca na kierowaniu środków gaśniczych na obiekty zagrożone pożarem. W
zależności od potrzeb i ukierunkowania zadań obronę dzielimy na trzy rodzaje: obrona
bliższa, obrona dalsza (zwana osłoną), obrona przez opóźnianie (zwana manewrową).
Obrona bliższa polega na ochranianiu obiektów
bezpośrednio zagrożonych działaniem ognia, a więc ma nie dopuścić do
rozprzestrzeniania się ognia. W działaniach ratowniczych prowadzonych przez OSP
najczęściej obronę bliższą prowadzimy poprzez schładzanie przyległych budynków
prądami wody lub pokrywanie zagrożonych obiektów warstwą piany gaśniczej.
Obrona dalsza ma na celu ochranianie obiektów
zagrożonych przez ognie lotne lub wybuchy. Jej głównym zadaniem jest niedopuszczenie do
tworzenia nowych ognisk pożaru.
Obrona przez opóźnianie ma za zadanie
zmniejszenie intensywności spalania płonącego materiału, a tym samym
rozprzestrzenienia się pożaru. Stosujemy ją wówczas, gdy dysponujemy zbyt małym
potencjalem sif i środków i nie możemy prowadzić skutecznego natarcia. Prowadzone
działania polegają wtedy na tłumie niu plomieni na froncie pożaru, obniżaniu
temperatury płonącego materiału, ochładzaniu materiałów przylegających do strefy
spalania.
Prowadząc obronę tworzymy tak zwaną linię
obrony. Linia obrony bliższej przebiega wzdłuż zajętych stanowisk w bezpośrednim
sąsiedztwie zagrożonych obiektów, stanowiska zaś winny być rozlokowane nie rzadziej
niż co 20 m. Linia obrony dalszej przebiega na granicy obiektów zagrożonych pośrednio,
a odległości między stanowiskami nie powinny przekraczać 30 m.
Prądy wodne
Prądy wodne dzielą się na zwarte i rozproszone, zaś wśród
rozproszonych wyróżniamy kropliste i mgłowe.
Zwarte prądy wodne charakteryzują się
znacznym zasięgiem, dużą energią mechaniczną i małą punktową powierzchnią
gaszenia. Są to pozytywne cechy, które umożliwiają nam działanie w przypadkach, gdy
dojście do źródła ognia jest niemożliwe lub utrudnione. Możliwość skierowania wody
w jeden punkt pozwala nam na mechaniczne zbijanie płomieni. Prądy zwarte mają jednak
swoje wady. Zasadnicza wada to duże straty wody. Ponadto nie wykorzystane masy wody
obciążają konstrukcję budynku i powodują znaczne straty pośrednie (niszczenie
urządzeń i materiałów wrażliwych na działanie wody).
Prądy kropliste służą do jednoczesnego gaszenia
dużych powierzchni. Wykorzystywane są tam, gdzie nie zachodzi potrzeba używania
prądów zwartych. Ich działanie to przede wszystkim odbieranie z płonącego materiału
ciepła niezbędnego do procesu parowania. Zalecane są do gaszenia materiałów
rozdrobnionych i strzępiastych. Powodują znacznie mniejsze straty pośrednie.
Prądy mgłowe mają zdolność działania w
przestrzeni. Stosowane są w podobnym zakresie, co prądy kropliste. Można je ponadto
wykorzystywać do gaszenia cieczy palnych lżejszych od wody. Stosuje się je także do
oddymiania, wytrącają bowiem dym z atmosfery. Ich głównymi zaletami są: powodowanie
bardzo małych strat pośrednich i minimalne zużycie wody.
Operowanie prądami
gaśniczymi
Aby skutecznie i bezpiecznie operować prądami
gaśniczymi, warto przypomnieć sobie niektóre doświadczalnie i praktycznie wypracowane
zasady:
1. Strumień kierujemy w miejsce najbardziej zagrożone, stwarzające możliwość
rozszerzenia się pożaru.
2. Prąd należy kierować możliwie najbliżej od pożaru miejsca, stanowisko zaś
powinno być umieszczone na równi lub wyżej niż płonący materiał.
3. Płonące powierzchnie pionowe gasi się w kierunku z góry na dół. W ten sposób do
gaszenia dolnych partii ściany wykorzystujemy ściekającą wodę.
4. Nie wolno działać prądem wody na silnie ogrzane elementy konstrukcji nośnej
budynku, aby nie spowodować zawalenia się konstrukcji.
5. Mocno rozgrzane elementy stalowe, betonowe, żelbetonowe należy schładzać stopniowo,
najlepiej przy wykorzystaniu prądów kroplistych.
6. Materiały sypkie i rozproszone gasi się prądami rozproszonymi.
7. Aby uniknąć rozprzestrzeniania się pożaru przez otwory okienne i drzwiowe, należy
podczas prowadzenia natarcia cacy czas je oslaniać prądami wody.
8. Uwaga! Nie wolno kierować prądów gaśniczych na urządzenia i instalacje elektryczne
przed odcięciem dopływu energii elektrycznej.
Współdziałanie stanowisk gaśniczych.
Warunkiem koniecznym do skutecznego prowadzenia działań ratowniczo-gaśniczych
jest posiadanie odpowiedniej ilości sił i środków. Nie jest to jednak warunek jedyny.
Można dysponować dużą liczbą prądów gaśniczych, a nie uzyskać pożądanego
efektu. Warunkiem powodzenia akcji jest także prawidłowe wykorzystanie sił i środków
oraz prawidłowa koordynacja działań. W przypadku działa nia kilku prądów wody, ich
działanie powinien koordynować dowódca lub wyznaczony przez niego prądownik.
Niezbędna jest także ciągła współpraca
prądowników. Każdy strażak operujący prądem wody powinien mieć cały czas kontakt
ze swoim sąsiadem. Współdziała nie ma szczególne znaczenie w przypadku gwałtownej
zmiany sytuacji pożarowej, a mianowicie: wzrostu intensywności rozwoju pożaru lub
nagłego niebezpieczeństwa. Dobra współpraca prądowników nie tylko zwiększa
bezpieczeństwo i przyspiesza efekt gaśniczy, ale także pozwala na znacznie
oszczędniejsze zużywanie środków gaśniczych i sprzętu.
|